Jak Myszka Miki obaliła komunizm (w mojej głowie)

Moje dzieci kochają Myszkę Miki. Biegają w ubrankach z disnejowskimi postaciami, bawią się zabawkami żywcem wyjętymi z kreskówek, syn śpi pod kołdrą z gigantyczną Miki, a córa pod podobną, ale z Prosiaczkiem i Puchatkiem. I choć dzisiejsze, światłe i edukacyjne wcielenie Myszki Miki uważam za obrzydliwe nudziarstwo, bez startu do odcinków sprzed kilkudziesięciu lat, tych bez gadania, przychylnym okiem patrzę na kult Disneya w moim domu. I trochę smarkaczom zazdroszczę…

Byłem chyba w trzeciej klasie podstawówki, kiedy Duklę opanowało prospektowe szaleństwo. Nie wiem, jak to wyglądało w innych częściach kraju, ale u nas każdy, kto się ruszał, wysyłał kartki pocztowe (te najtańsze, żółtoszare) do zachodnich firm, z prośbą o prospekty, gadżety i inne artykuły reklamowe. Sprawdzone adresy były na wagę złota, podobnie jak skuteczne „prośby”, czyli teksty w bliżej nam nieznanym języku, które były magicznym zaklęciem, uchylającym wrota kapitalistycznego sezamu. Prośba, której ja używałem najdłużej brzmiała jakoś tak: Dear sir, I am coletioming prospect cars. I very please for prospect your cars very. Długo nie miałem pojęcia, co to wszystko znaczy, więc wysyłałem te same treści do producentów butów i samochodów, ubrań i ogumienia, traktorów i komputerów, nawozów i pisaków fluorescencyjnych, nart i alkoholi. Oczywiście, nie wszyscy odpisywali, ale reagowało wystarczająco wielu, by każdy z nas uzbierał sterty naklejek, folderów i ulotek. Nieliczni szczęśliwcy mogli się nawet pochwalić długopisem reklamowym, proporczykiem, czy – proszę o werble dla podkreślenia powagi chwili – bawełnianą koszulką.

Jedną z pierwszych kartek wysłałem do firmy Walta Disneya. A może na adres któregoś z amerykańskich Disneylandów? Nie pamiętam już, nieważne… Po kilku tygodniach dostałem widokówkę z kolorowym disnejowskim zamkiem, oświetlonym blaskiem sztucznych ogni. Przez kilka dni nie mogłem od niego oderwać wzroku, przez kilka miesięcy nosiłem go w tornistrze do szkoły, przez kilka lat miałem go na wyciągnięcie ręki, za szybą meblościanki. Wiedziałem już, że jest na świecie coś piękniejszego, bardziej majestatycznego, a zarazem nieskończenie bardziej przyjaznego, niż Pałac Kultury i Nauki. Ciałem tkwiłem wciąż w PRL-u, ale myślami byłem już tam, w innym, lepszym świecie. Namówiłem rodziców, żeby opłacili mi prywatne lekcje angielskiego. W 1984 roku, w podkarpackiej mieścinie, wyglądało to na gówniarską fanaberię, ale zgodzili się, bo przecież trudno protestować, kiedy dzieciak garnie się do książek.

Gdy wiele lat później usłyszałem Golden Life śpiewających o „escape from Poland to Disneyland”, zrozumiałem, że nie byłem sam. I że PRL może przetrwałby dłużej, gdyby był bardziej kolorowy, miły dla oka, zgrabny, zamiast straszyć siermięgą, szarzyzną, bylejakością. W połowie lat 80. byłem za głupi, żeby cokolwiek rozumieć ze spraw politycznych czy gospodarczych, ale jak wielu moich kolegów znienawidziłem komunę ze względów estetycznych. Kiedy pocztą zaczęły do nas przychodzić namacalne dowody na istnienie piękniejszej części świata, nie chcieliśmy już żyć w jego brzydszej połowie.

Swoją drogą, zastanawiam się, co kierowało specami od marketingu z tych wszystkich firm, że decydowali się wysyłać hurtowe ilości materiałów do dzieciaków z kraju, w którym nikt nigdy ich produktów na oczy nie oglądał. Albo byli tak głupi, że nie zdawali sobie z tego sprawy, albo tak mądrzy w swej dalekowzroczności… Przewidzieli, że Żelazna Kurtyna się rozsypie, że otworzy się nowy rynek, a oni już będą tam mieli najcenniejszy przyczółek: legion młodych, zakochanych po uszy w ich kolorowej, błyszczącej marce.